Efectos biolóxicos da radiación nuclear

Sempre que se reciba unha certa dose de radiación hai algún risco. A experiencia acumulada no seguimento dos sobreviventes das bombas atómicas de Hiroshima e Nagasaki, permítennos dispor dunha base de datos ben contrastada.
A resposta celular á radiación non é igual para todas as células, xa que a súa radiosensibilidad é moi diferente. A interacción da radiación coas células produce alteracións nas moléculas de ADN, ARN e outros compoñentes biolóxicos.
Segundo a intensidade da radiación, os danos causados poden producir atrasos e alteracións na reprodución ou morte celular. Aqueles órganos que ven máis afectados pola radiación e dan lugar a consecuencias máis graves para o organismo son denominados ÓRGANOS CRÍTICOS. Os principais son a medula ósea, onde se producen as células sanguíneas, o intestino delgado, en que se realiza a dixestión e a absorción de alimentos, e as gónadas, onde se producen e maduran as células germinales.

Segundo a relación CAUSA-EFECTO entre a radiación recibida e os danos producidos, os efectos biolóxicos clasifícanse en:
- ESTOCÁSTICOS (ALEATORIOS): a gravidade non depende da dose. No caso de producirse son sempre graves e comprenden a posible aparición de tumores malignos do tipo de leucemias, cancros de pulmón, pel, etc. e as alteracións xenéticas que dan lugar ás anomalías hereditarias.
- NON ESTOCÁSTICOS (CAUSALES): a gravidade depende da dose recibida, sendo as lesións máis severas canto maior sexa a cantidade de radiación recibida, chegando a provocar ata a morte. Por baixo dunha dose mínima non teñen lugar. En xeral, prodúcense cando altas doses de radiación afectan a órganos como a medula ósea, o aparello dixestivo, a pel, os testículos e os ovarios.

Segundo a RELACIÓN TEMPORAL entre o momento en que ten lugar a irradiación e o tempo que transcorre ata que se manifestan as lesións, clasifícanse en:
- EFECTOS INMEDIATOS: maniféstanse entre unhas horas ou unhas semanas, causando a morte cando os niveis de radiación recibida por todo o corpo son elevadas, ou causando un simple cor vermello na pel, cando as doses elevadas de radiación son recibidas nunha determinada zona do corpo durante un curto período de tempo.
- EFECTOS RETARDADOS: maniféstanse cando o corpo humano é sometido a baixas doses de radiación ou a unha dose maior, pero que é recibida ao longo dun gran período de tempo. Adoitan provocar a aparición de cancro ou enfermidades congénitas.
Segundo aparezan os efectos nos individuos ou nos seus descendentes, clasifícanse en:
- SOMÁTICOS: aparecen cando os danos maniféstanse durante a vida do individuo irradiado
- XENÉTICOS: aqueles en que os danos maniféstanse na descendencia do individuo irradiado, xa que a radiación produciu lesións nas súas células reprodutoras. Non deben confundirse os efectos hereditarios causados pola irradiación das células xerminais, que experimentan mutacións e dan lugar a anormalidades hereditarias, coa irradiación das gónadas, que poden dexenerar en esterilidade, e que depende da gravidade da dose. Poden aparecer na primeira xeración, ou máis frecuentemente nos individuos das xeracións sucesivas, como enfermidades hereditarias, defectos mentais, anomalías óseas, etc. Son efectos estocásticos, xa que dependen de que unha célula xerminal cunha mutación relevante tome parte ou non na reprodución.

Fukushima: ¿qué pasaría en el peor de los casos? click aquí



O sievert (símbolo Sv) é unha unidade derivada do SI que mide a dose de radiación absorbida pola materia viva. 1 Sv é equivalente a un xullo por kilogramo (J kg-1). Utilizouse este nome en honor ao físico sueco Rolf Sievert.



Editado por: Carmen Cid Manzano




Coñeces os niveis de radiación?