A Terra esquivou un balazo solar fatal en xullo de 2012

O 23 de xullo de 2012, unha rápida sucesión de execcións de masa coronal -as máis intensas erupcións que se producen no Sol- enviou disparada unha nube de plasma magnetizado cara o espazo que atravesou a órbita terrestre. A Terra consiguiu esquivar o balazo, pero si a erupción se producira tan so nove días antes, golpearíanos de cheo. As consecuencias foron descritas na Nature Communications por investigadores da Universidad de California, Berkeley, e la Academia China de Ciencias en Pekín, e, certamente, resultan inquietantes. Os científicos aseguran que o impacto solar puido causar estragos na rede eléctrica, desactivado os satélites e GPS e perturbado ampliamente as nosas vidas, cada vez máis dependentes da tecnoloxía. En resumo, os efectos serían «tremendos» e o mundo necesitaría de catro a dez anos para recuperarse. 

As explosións solares envolverían a Terra en fogos artificiais magnéticos como os da mayor tormenta magnética xamais rexistrada no noso planeta, o chamado evento Carrington de 1859. O modo dominante de comunicación nese momento, o sistema de telégrafos, quedou inutilizado en Estados Unidos. Mentras tanto, a aurora boreal iluminaba o ceo nocturno ata o sur de Hawai.

Se a tormenta magnética, detectada pola nave espacial STEREO (Observatorio Solar y Terrestre) da NASA, golpeara a Tierra «probablemente pareceríase á grande en 1859 , pero o efecto hoxe, coas nosas tecnoloxías modernas, sería tremendo», di Janet G. Luhmann, investigadora do equipo de STEREO e do Laboratorio de Ciencias Espaciales en Berkeley.

Un estudo realizado o ano pasado estimou que o coste dunha tormenta solar como o Evento Carrington podría alcanzar 2.600 millóns de dólares en todo o mundo. Un evento considerablemente menor o 13 de marzo de 1989 levou ao colapso da rede eléctrica Hydro-Quebec de Canadá, e a consiguiente pérdida de electricidade a seis millóns de persoas durante un máximo de nove horas.

«Unha tormenta de clima espacial extrema -unha super tormenta solar- é un evento de baixa probabilidade pero de grandes consecuencias que plantea unha grave ameaza para infraestructuras críticas da sociedade moderna», advertiu Ying D. Liu, da Academia China de Ciencias en Pekín. «O coste dun evento así, se golpea a Tierra, podría chegar a miles de millóns de dólares cun potencial de tempo de recuperación de 4 a 10 anos. Polo tanto, é de suma importancia para a seguridade e o interés económico da sociedade moderna entender as supertormentas solares».

A 2.000 km por segundo

Os investigadores chegaron á conclusión de que STEREO detectou unha enorme explosión no Sol o 22 de xullo que impulsou unha nube magnética a través do vento solar a unha velocidade máxima de máis de 2.000 kilómetros por segundo, catro veces máis a velocidade típica dunha tormenta magnética. Atravesou a órbita da Terra, pero, por sorte, o noso planeta e o resto estaban no outro lado do Sol nese momento. Calqueira planeta na línea de tiro sufriu severas tormentas magnéticas.

Os investigadores chegaron á conclusión que a enorme explosión foi resultado de polo menos dous execcións de masa coronal casi simultáneas (CME), separadas por so 10 ou 15 minutos, que normalmente liberan enerxías equivalentes á duns mil millóns de bombas de hidróxeno. A velocidade coa que a nube magnética atravesou o vento solar era tan alta porque outra exección de masa que se produxo catro días antes despexou o camiño.

Unha das razóns polas que o evento era potencialmente tan peligroso, ademais de pola súa alta velocidade, é que produxo un campo magnético orientado hacia o sur de moi larga duración. Esta orientación conduce as tormentas magnéticas máis grandes cando chegan á Terra porque o campo sur se une violentamente co  campo norte da Tierra nun proceso chamado reconexión. Cando a polaridade é contraria, o vento solar ten mayor facilidade para atravesar a magnetosfera terrestre, e as tormentas normalmente notaríanse so nos polos crean auroras ata nos trópicos.

«A xente segue dicindo que estes peligros naturais son pouco comúns, pero están sucedendo no Sistema Solar a pesar de que non sempre os vemos», señala Luhmann. «É como cos terremotos, é difícil convencer á xente da importancia de prepararse a menos que unha sufra un terremoto de magnitud 9».

Este evento foi particularmente inusual porque ocorreu durante un período solar moi tranquilo. «As observacións de supertormentas solares foron moi escasas e limitadas, e a nosa comprensión actual é moi pobre», advirte Liu. «Preguntas fundamentales como, por exemplo, como se forman e evolucionan os eventos extremos e como de graves poden ser na Terra, non son abordadas pola falta de observacións».

Fontes: http://www.abc.es/ciencia/20140319/abci-tierra-esquivo-enorme-bala-201403191216.html

  

                                                 

                                                                    Martín González Fernández 1ºbach A