Investigan a ubiquitina, unha pequena proteína responsable de indicar que moléculas se deben degradar.

As proteínas son moléculas fundamentais: son as encargadas de levar a cabo a gran maioría das funcións duna célula. Pero, no todas elas están presentes sempre. Polo que, a producción e destrucción destas moléculas é un fenómeno sumamente regulado e, a pesar de atentar contra a intuición, a célula invirte moita enerxía, non sólo en producir proteínas, senon tamén en degradarlas.

Unha das maneiras de facelo é ‘marcar’ a molécula có agregado doutra, moi pequena, chamada UBIQUITINA. Esta, funciona como ‘guía’ e conduce á proteína blanca ó súa destrucción.

A desregulación deste proceso de ubiquitinación e, posterior degradación, está asociada a diferentes enfermidades oncolóxicas, desórdenes neurodexenerativos, anemia de Fanconi ou infeccións virais.

En situacións normales, cando a célula se enfrenta a un determiñado estímulo, ten que destruir certas proteínas e producir outras. As que se encargan desto son o proteasoma e o ribosoma, respectivamente.

Tanto o mecanismo de acción da ubiquitina como do ribosoma, levaron ós seus descubridores ó Nobel: o de Química edición 2004 para os Dres. Ciechanover, Rose e Hershko pola ubiquitina, e en 2009 para os Dres Ramakrishnan, Steitz e Yonath, pola sua descrición sobre o ribosoma. En émbolos dous casos, os aportes servieron como base para o tratamento de diversas enfermidades.

A ubiquitinación emerxeu coma un dos mecanismos clave que controla a resposta a danos no ADN, entre outros procesos.

A inhibición farmacolóxica do proteasoma é tóxica para cualquer célula, pero resulta ser que as células tumorales son máis sensibles cas células normales. Así surxiu o Bortezomib, un inhibidor do proteasoma, actualmente usado para p tratamento do mieloma múltiple e outras enfermidades hemato-oncolóxicas.

A partir do gran éxito do Bortezomib, distintas drogas foron introducidas en ensaios clínicos, como inhibidores de proteasoma de segunda xeneración que estánse analizando para o tratamiento de mieloma múltiple resistente ó Bortezomib.

Este feito non fai máis que recordarnos que, para poder xerar drogas, para tratar diversas enfermidades, primeiro debemos coñecer os mecanismos moleculares que dan lugar á patoloxía e como funcionan estos mesmos procesos en células “normales”.

En resumo, dende o seu descubrimento, a ubiquitina non fai máis que enseñarnos o importante que é descartar a basura celular en relación ó estado que está atravesando a célula. E, máis importante aún, que, o que nun momento é basura, noutro momento pode ser un ben moi valioso para a célula e viceversa.

Andrea Núñez. 1ºC