O 23 de xullo de 2012, unha rápida sucesión de execcións de masa coronal
-as máis intensas erupcións que se producen no Sol- enviou disparada
unha nube de plasma magnetizado cara o espazo que atravesou a órbita
terrestre. A Terra consiguiu esquivar o balazo, pero si a erupción
se producira tan so nove días antes, golpearíanos de cheo. As consecuencias foron descritas na Nature Communications por
investigadores da Universidad de California, Berkeley, e la Academia
China de Ciencias en Pekín, e, certamente, resultan inquietantes. Os
científicos aseguran que o impacto solar puido causar estragos na rede eléctrica, desactivado os satélites e GPS e perturbado ampliamente as nosas vidas, cada vez máis dependentes da tecnoloxía. En resumo, os efectos serían «tremendos» e o mundo necesitaría de catro a dez anos para recuperarse.
As explosións solares envolverían a Terra en
fogos artificiais magnéticos como os da mayor tormenta magnética xamais rexistrada no noso planeta, o chamado evento Carrington de
1859. O modo dominante de comunicación nese momento, o sistema de
telégrafos, quedou inutilizado en Estados Unidos. Mentras tanto, a
aurora boreal iluminaba o ceo nocturno ata o sur de Hawai.
Se a tormenta magnética, detectada pola nave espacial
STEREO (Observatorio Solar y Terrestre) da NASA, golpeara a
Tierra «probablemente pareceríase á grande en 1859 , pero o
efecto hoxe, coas nosas tecnoloxías modernas, sería tremendo»,
di Janet G. Luhmann, investigadora do equipo de STEREO e do
Laboratorio de Ciencias Espaciales en Berkeley.
Un estudo realizado o ano pasado estimou que o coste dunha tormenta solar como o Evento Carrington podría alcanzar 2.600
millóns de dólares en todo o mundo. Un evento considerablemente menor o 13 de marzo de 1989 levou ao colapso da rede eléctrica Hydro-Quebec
de Canadá, e a consiguiente pérdida de electricidade a seis millóns de
persoas durante un máximo de nove horas.
«Unha tormenta de clima espacial extrema -unha super tormenta
solar- é un evento de baixa probabilidade pero de grandes consecuencias
que plantea unha grave ameaza para infraestructuras críticas da
sociedade moderna», advertiu Ying D. Liu, da Academia China de
Ciencias en Pekín. «O coste dun evento así, se golpea a Tierra,
podría chegar a miles de millóns de dólares cun potencial de tempo
de recuperación de 4 a 10 anos. Polo tanto, é de suma importancia
para a seguridade e o interés económico da sociedade moderna entender as supertormentas solares».
A 2.000 km por segundo
Os investigadores chegaron á conclusión de que STEREO
detectou unha enorme explosión no Sol o 22 de xullo que impulsou unha
nube magnética a través do vento solar a unha velocidade máxima de máis
de 2.000 kilómetros por segundo, catro veces máis a velocidade típica dunha tormenta magnética. Atravesou a órbita da Terra, pero, por
sorte, o noso planeta e o resto estaban no outro lado do Sol nese momento. Calqueira planeta na línea de tiro sufriu
severas tormentas magnéticas.
Os investigadores chegaron á conclusión que a enorme explosión foi resultado de polo menos dous execcións de masa coronal casi simultáneas
(CME), separadas por so 10 ou 15 minutos, que normalmente liberan
enerxías equivalentes á duns mil millóns de bombas de hidróxeno. A velocidade coa que a nube magnética atravesou o vento solar era
tan alta porque outra exección de masa que se produxo catro días antes despexou o camiño.
Unha das razóns polas que o evento era potencialmente
tan peligroso, ademais de pola súa alta velocidade, é que produxo un campo
magnético orientado hacia o sur de moi larga duración. Esta
orientación conduce as tormentas magnéticas máis grandes cando chegan á Terra porque o campo sur se une violentamente co campo norte
da Tierra nun proceso chamado reconexión.
Cando a polaridade é contraria, o vento solar ten mayor facilidade
para atravesar a magnetosfera terrestre, e as tormentas normalmente notaríanse so nos polos crean auroras ata nos
trópicos.
«A xente segue dicindo que estes peligros naturais son
pouco comúns, pero están sucedendo no Sistema Solar a pesar de que
non sempre os vemos», señala Luhmann. «É como cos terremotos, é
difícil convencer á xente da importancia de prepararse a menos que
unha sufra un terremoto de magnitud 9».
Este evento foi particularmente inusual porque ocorreu
durante un período solar moi tranquilo. «As observacións de
supertormentas solares foron moi escasas e limitadas, e a nosa
comprensión actual é moi pobre», advirte Liu. «Preguntas fundamentales
como, por exemplo, como se forman e evolucionan os eventos extremos e
como de graves poden ser na Terra, non son abordadas pola falta de
observacións».
Fontes: http://www.abc.es/ciencia/20140319/abci-tierra-esquivo-enorme-bala-201403191216.html
Martín González Fernández 1ºbach A
